Data: 22-08-2024
W dniach 19 i 21 sierpnia 2024 roku w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji odbyły się dwa posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w całości poświęcone dyskusji na temat ustawy o dochodach JST.
19 sierpnia 2024 r.
Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik podziękował ministrowi finansów oraz samorządowcom za konstruktywną i merytoryczną dyskusję. Przedstawił następujące uwagi, rozwiązania i propozycje strony samorządowej:
- Strona samorządowa nie otrzymała poprawionego, w wyniku konsultacji i ustaleń poczynionych przez zespoły oraz po uzgodnieniach międzyresortowych, projektu ustawy. Ministerstwo nie odniosło się również do niektórych uwag i wniosków strony samorządowej, dlatego trudno, z przyczyn czysto formalnych dokument zaopiniować.
- Strona samorządowa bardzo pozytywnie ocenia koncepcję, którą Ministerstwo przyjęło jako podstawę do prac nad tym projektem i dziękuje za dotychczasową współpracę i partycypację.
- Strona samorządowa prosi o to, aby w ustawie znalazły się tzw. „kotwice” do działań związanych ze zmianami. Po pierwsze, chodzi o wprowadzenie zapisu gwarantującego jak najszybsze dokonanie przeglądu zadań zleconych i wystandaryzowania ich finansowania. Po drugie prośba, aby w ustawie znalazło się także rozwiązanie dotyczące wzajemnego zobowiązania się do wypracowania nowego systemu finansowania oświaty oraz powrót do sytuacji, kiedy samorządy były autonomiczne, jeżeli chodzi o zarządzanie szkołami.
- Dla zagwarantowania podstawowych potrzeb samorządów potrzebne jest dodatkowo około 4 miliardy złotych. Środki te są niezbędne do zagwarantowania możliwość, w przyszłym roku, zbilansowania dochodów i wydatków bieżących.
- Strona samorządowa prosi o rozważenie możliwości spłaszczenia systemu, szczególnie w ramach poszczególnych grup jednostek samorządu terytorialnego. W miastach na prawach powiatu występuje zróżnicowanie o kilkaset procent, jeśli chodzi o wzrost środków. To wymaga jednak pewnej korekty. Stronie samorządowej zależy na tym, żeby nie było tak dużych dysproporcji między jednostkami samorządu terytorialnego, jak to wynika z aktualnie przedstawionej propozycji.
- Strona samorządowa prosi o rozważenie możliwości monitorowania tej ustawy bardziej dynamicznie, niż wynika to z projektu. Chodzi o to, aby monitorowanie dotyczyło już roku 2025, pomimo tego, że będzie on szczególny i zawiera rozwiązania punktowe. Wówczas sprawozdanie z realizacji ustawy pojawi się w połowie roku 2026 i będzie szansa na korektę od stycznia 2027. W przeciwnym przypadku, gdy pierwszy, pełny monitoring jest po 2 latach, korekta nastąpi dopiero w roku 2028.
- Miasta na prawach powiatu – strona samorządowa nie akceptuje rozwiązania, w którym nie łączy się środków przeznaczonych na zadania gminne i powiatowe na poziomie miast na prawach powiatu. Samorządy, które realizują jedne i drugie zadania powinny otrzymywać środki tak, jak w przypadku pojedynczych gmin, czy powiatów.
- Strona samorządowa prosi prosimy o to, aby tzw. „kroplówka” w tym roku, którą jeszcze jesienią samorządy mają otrzymać nie była niższa niż 10 miliardów złotych. To jest kwota, która pozwoli samorządom zrównoważyć budżety.
- Strona samorządowa prosi, aby Minister Finansów doprowadził do spotkania z resortami, które mogłyby, obok ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wesprzeć samorządy w działalności, która podniesie efektywność wydatkowania środków publicznych.
- Strona samorządowa z zadowoleniem przyjęła deklarację, którą złożyła minister Hanna Majszczyk na Zespole do spraw finansów publicznych, że przyjęte determinanty będą obowiązywać tylko rok. Samorządy chciałyby rozpocząć pracę nad nowymi determinantami jak najszybciej, a w stosunku do jednej proszą o uwzględnienie już teraz. Chodzi o przedszkola. Zupełnie niezrozumiałym dla samorządów jest to, że wyliczając potrzeby edukacyjne w tym obszarze, nie bierze się pod uwagę również dzieci, które korzystają z przedszkoli innych niż samorządowe. Prośba o zmianę tego już teraz.
- Jeśli chodzi o oświatę, to samorządy proszą jeszcze o zmianę terminu dotyczącego wprowadzania danych. Zdaniem samorządów powinna być dodatkowa szansa na korekty danych wpisywanych do 15 czerwca (np. do 15 września).
- Strona samorządowa ustaliła, że jeśli pojawią się dodatkowe środki to będą kierowane do samorządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich.
- Strona samorządowa prosi, żeby rozważyć jeszcze teraz nowe przeliczenie mieszkańców i żeby oprzeć te dane o dane Głównego Urzędu Statystycznego. Mieszkańcy przeliczeniowy powinny być przede wszystkim brani pod uwagę w małych biednych samorządach, którym rzeczywiście brakuje pieniędzy na podstawowe wydatki.
Minister Andrzej Domański, obecny na posiedzeniu, podkreślił znaczenie spotkania i zmian, nad którymi obie strony pracują. Intencja Ministerstwa Finansów jest czytelna – resort chce systemu finansowania samorządów, który wzmocni ich pozycję finansową, ale jednocześnie zwiększy transparentność i przewidywalność. W związku z czym nowy system został oparty na obiektywnych determinantach. Zdaniem ministra resort przygotował projekt tak, aby każda jednostka była jego beneficjentem. Różnice w zyskach poszczególnych jednostek samorządu wynikają z tego, że oparto mechanizm na obiektywnych kryteriach.
Ministerstwo jest otwarte na to, aby dokonywać przeglądu prawa, aby angażować inne resorty w konieczne legislacyjne zmiany i włączyć się w prace nad zmianą systemu finansowania oświaty, jednakże nie zagwarantuje dodatkowej puli środków w wysokości 4 mld. zł. Należy mieć świadomość, że aby reforma weszła w życie od 1 stycznia 2025 roku, to prace muszą przyspieszyć, bo czasu jest bardzo mało.
Minister zapewnił, że tzw. „kroplówka” w tym roku dla samorządów jest oczywiście przewidziana, jednakże o jej skali ministerstwo będzie gotowe rozmawiać wciągi najbliższych czterech tygodni, kiedy lepiej poznamy sytuację strony dochodowej budżetu.
Ustalono, że w dniu 19 sierpnia br. Ministerstwo Finansów prześle stronie samorządowej poprawiony projekt ustawy, a kolejne spotkanie w tej sprawie odbędzie się 21 sierpnia.
Dodatkowe tematy podejmowane w dniu 19 sierpnia 2024 r.:
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r.
Sekretarz Marek Wójcik zwrócił się do przedstawiciela resortu z pytaniem jakie środki otrzymają samorządy terytorialne na realizację tego rozporządzenia. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Katarzyna Nowakowska poinformowała, że propozycja wynika wprost z ustawy, została już przedłożona Radzie Dialogu Społecznego i nie ma tutaj już pola do jakichkolwiek zmian. Pan Marek Wójcik przypomniał, że od lat, za każdym razem pojawia się taka sama praktyka, którą zawsze samorządy oceniają krytycznie. Wynagrodzenia w samorządach terytorialnych są na bardzo niskim poziomie, szczególnie w powiatach i gminach wiejskich. Chcemy mieć sprawnie działającą administrację publiczną, ale zwyczajnie nie mamy na nią pieniędzy. Każda propozycja MRPiPS w tym obszarze, bez dodatkowych środków powoduje, po pierwsze spłaszczenie wynagrodzeń, po drugie pracownicy z uwagi na niskie wynagrodzenia odchodzą z pracy. W związku z tym strona samorządowa wydała opinię negatywną do tego projektu rozporządzenia.
Pozytywnie zaopiniowano projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw.
Wyrażono zgodę na:
- upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wzoru wniosku o autoryzację,
- upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wskaźników jakości opieki zdrowotnej.
21 sierpnia 2024 r.
Posiedzenie było konsekwencją kilkugodzinnych rozmów, najpierw samej strony samorządowej, a następnie z Ministrem Finansów Andrzejem Domańskim. Przewodniczący strony samorządowej, prezydent Lublina, Krzysztof Żuk na wstępie podziękował panu ministrowi i jego współpracownikom, podkreślając, że dyskusja, którą obie strony prowadzą od wiosny jest bardzo merytoryczna i odpowiedzialna i to poczucie odpowiedzialności za odbudowę stabilności finansów samorządowych obie strony dźwigają w przekonaniu, że są w stanie sprostać oczekiwaniom mieszkańców. Przewodniczący podziękował też przedstawicielom korporacji samorządowym za współpracę. Podkreślił, że udało się znaleźć porozumienie w obszarach które, najbardziej interesują stronę samorządową.
Wspólne uzgodnienia zaprezentował Minister Finansów Andrzej Domański, który poinformował, że zgodnie z ustaleniami z poniedziałkowego spotkania MF przekazało poprawiony projekt ustawy, ale równocześnie toczyły się intensywne rozmowy. W efekcie tych prac ustalono, że ministerstwo:
- w 2026 roku dokona przeglądu funkcjonowania reformy, bazując na doświadczeniach roku 2025 pamiętając jednocześnie że jest to rok przejściowy,
- zgodzi się na wydłużenie do końca 2029 roku obowiązania obecnie złagodzonych reguł emitowania zadłużenia oraz równoważenia budżetu części bieżącej ( artykuł 242 i 243),
- będzie wspierać trwający przegląd zadań zleconych, zgodny z zaleceniami NIK-u (MF wraz z MSWiA powoła specjalny zespół w tej sprawie),
- zgadza się na waloryzację tak zwanej kwoty uzupełniającej (odpowiedni mechanizm zostanie wspólnie wypracowany),
- zwiększy rezerwę ogólną o 700 milionów złotych między innymi, w związku z postulatami dotyczącymi opieki społecznej, pieczy zastępczej i nie tylko.
- jeszcze w tym roku przekaże samorządom 10 miliardów złotych – tzw. „kroplówkowe” (łącznie ze środkami, które przekazano już w tym roku wsparcie dla samorządów w roku 2024 wyniesie 17 miliardów złotych).
Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik podziękował panu ministrowi za współpracę w procesie dochodzenia do tego ostatecznego kształtu ustawy, a także za deklarację dotyczącą tegorocznego wsparcia. To pozwoli samorządom zamknąć tegoroczne budżety, sfinansować dochody i wydatki bieżące, a także myśleć o przyszłej perspektywie. Jednocześni pan Wójcik zwrócił się do ministra finansów z prośbą o potwierdzenie deklaracji, że w stosunku do zadań oświatowych, minister finansów, minister edukacji narodowej i samorządy usiądą wspólnie do rozmów i w oparciu o to rozwiązanie, które kiedyś już działało (Zespół do spraw monitorowania oświaty) będą pracować nad modyfikacją zasad finansowania oświaty. Zarówno minister Tomasz Szymański, jak i minister Andrzej Domański potwierdzili wolę współpracy w tym obszarze i zapewnili o reaktywacji Zespołu ds. monitorowania oświaty i podjęciu prac nad reformą finansowania oświaty.
Po krótkiej przerwie sekretarz Marek Wójcik ogłosił decyzję strony samorządowej. Samorządowcy pozytywnie oceniają założenia do ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, jednocześnie proszą, aby w procesie wdrażania, wypracowane założenia były realizowane. Zdaniem strony samorządowej ustawa ta jest pierwszym krokiem do reformowania systemu finansów publicznych i samorządowcy deklarują współpracę w kolejnych krokach. Ponadto strona samorządowa przypomniała o realizacji tych zagadnień, o których rozmawiano w trakcie wcześniejszych rozmów. Poprosiła o uwzględnienie ich w trakcie procesu monitorowania ustawy. Projekt został pozytywnie zaopiniowany.
Pobierz:
