Wielkopolskich Samorządów

Posiedzenie Komisji odbyło się 25 września 2024 r. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie. Obradom przewodniczył Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański oraz Prezydent Lublina Krzysztof Żuk.

Opinia strony samorządowej ma temat rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw.

Na początku spotkania strona rządowa i samorządowa podjęła dyskusję na temat zaproponowanych przez stronę rządową rozwiązań legislacyjnych. Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik wyjaśnił, że przedstawiony 24 września projekt, w trybie bardzo pilnym został zaopiniowany wstępnie przez stronę samorządową. Jak zauważył Wiceminister Szymański, akt jest dość obszerny (ma blisko 100 stron) i dotyczy obszarów aktywności wielu ministerstw. Strony ustaliły, że wszystkie propozycje poprawek i zmian w dokumencie, zostaną przedyskutowane podczas posiedzenia Komisji oraz na specjalnym spotkaniu roboczym jeszcze 25 września.

W dalszej części spotkania głos zabrał Prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej, który zaprezentował pewne propozycje usprawniające działania, które w obliczu kataklizmu powodzi powinny zostać przeprowadzone:

• Gospodarka odpadami

– umożliwienie lokalnym RIPOKOM (z terenów powodziowych) zwiększenie limitu przyjmowania odpadów biodegradowalnych o kodzie 200 i 201.

– możliwość wykorzystania odpadów gruzowych – o kodach 170 101, 170 102, 170 107 do robót ziemnych, jeżeli będzie to możliwe inżynieryjnie

– niekaranie gmin za zaleganie odpadów na jej terenie

• Umożliwienie przekazania zaliczek na realizację projektów w ramach Polskiego Ładu, np. projekty hydrotechniczne
• Usprawnienie procedur wycinki drzew
• Propozycja uelastycznienia realizacji projektów unijnych i absorbcji środków na rzecz działań antypowodziowych .

W tym obszarze tematycznym głos zabrał również Dyrektor ZMP Andrzej Porawski. Zauważył on, iż na podstawie art. 10 ustawy o samorządzie gminnym, jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać pomocy (rzeczowej lub finansowej) innym jednostkom. Realizowane jest to na podstawie określonych uchwał rad oraz odpowiednich procedur przed Regionalnymi Izbami Obrachunkowymi, co wymaga odpowiedniego czasu. Być może w ramach specustawy dałoby się skrócić działania do minimum, co pozwoli udzielać pomocy szybciej.

Prezydent Sopotu zauważyła również próby kwestionowania legalności przyjmowania przez miasto dzieci z terenów powodziowych w ramach „zielonej szkoły”. Ważne jest aby dokonać takich poprawek legislacyjnych, które pozwoliłyby na możliwość zakwaterowania, wyżywienia i nauki dzieci z innych niż samorząd przyjmujący obszarów.

W dalszej części spotkania Sekretarz Marek Wójcik poruszył kwestię finansowania projektów odbudowy zniszczonych JST. Wyjaśnił, co zostało potwierdzone przez resort finansów, że środki pochodzące z rezerwy subwencji ogólnej (ok. 700 mln zł.) zasilą poszkodowane jednostki, natomiast zabezpieczone 10 mld zł. z tzw. „kroplówki” nie zostaną włączone w te działania i zostaną podzielone równo wśród wszystkich JST, zgodnie ze wcześniejszymi ustaleniami.

Sekretarz zauważył również, że pomimo faktu, że projekt zawiera wiele artykułów mających na celu uporanie się ze skutkami powodzi, to jest sporo rozwiązań, pochodzących z różnych resortów, niedotyczących działań popowodziowych, o czym warto podyskutować.

Głos zabrał również przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich Jacek Brygman, który stwierdził, że przyjęcie tak istotnej ustawy dot. rozwiązań kryzysowych, mogłoby być okazją do przyjęcia rozwiązań dotyczących odmiejscowienia aktów zgonu, czyli możliwości wystawienia takiego dokumentu przez inne urzędy niż te, w których zgon miał miejsce.

W dalszej części spotkania głos zabrał przedstawiciel Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych Jacek Gursz, który zwrócił uwagę na fakt, że niebawem przyjęta zostanie ustawa o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw, realizacja której wymagać będzie określonych środków. Burmistrz Chodzieży wyraził obawę o środki na realizację zadań wynikających z ustawy, które mogłyby trafić na realizację projektów związanych z walką ze skutkami powodzi.

Na poszczególne wyartykułowane kwestie przedstawione przez stronę samorządową, odpowiedziały poszczególne resorty. Szczegółowe ustalenia będą obiektem dyskusji po posiedzeniu KWRiST.

Wsparcie miast w tworzeniu Stref Czystego Transportu.

Z inicjatywy strony samorządowej podjęta została dyskusja na temat możliwości wsparcia programu przez Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Na podstawie prezentacji przedstawionej przez rzecznika Polskiego Alarmu Smogowego Piotra Siergieja, strona samorządowa oceniła potrzebę finansową takiego działania na ok. 2 mld zł w skali kraju. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka zauważył, że na niektóre działania ułatwiające czysty transport (np. parkingi P&R) są już środki do wykorzystania. Szersza możliwość finansowania zależeć będzie od decyzji Ministerstwa Finansów.

Funkcjonowanie Warsztatów Terapii Zajęciowej w JST

Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik zauważył, że funkcjonowanie Warsztatów Terapii Zajęciowej, napotyka na coraz częstsze problemy, szczególnie ze względów finansowych – najprawdopodobniej bez wsparcia JST tego rodzaju oferta dla osób z niepełnosprawnością intelektualną przestałaby istnieć. W celu naświetlenia problemu głos zabrała pani Iwona Puchalska z Ogólnopolskiego Forum Warsztatów Terapii Zajęciowej. Aktualnie w kraju funkcjonuje ponad 700 takich placówek, które wspierają ponad 30.000 podopiecznych. Problem stanowi finansowanie, szczególnie terapii dla podopiecznych tych placówek, jak i ich aktywizację zawodową. W tym wypadku niezbędna byłaby zmiana algorytmu finansowania działań WTZ, tak aby odpowiadał on aktualnej sytuacji rynkowej, co niestety na razie nie ma miejsca. Warto zauważyć, że ostatnio pracownicy pomocy społecznej otrzymali dodatek w wysokości 1000 zł, a o pracownikach WTZ niestety zapomniano.  

W odpowiedzi do tych stwierdzeń, głos zabrał przedstawiciel Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasza Krasonia. Od czerwca funkcjonuje celowy zespół, który ma za zadanie podjąć dyskusję na temat aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Rada konsultacyjna będzie dążyć do zdefiniowania tematów do dyskusji, które powinny ulegać zmianom legislacyjnym. Rada konsultacyjna podjęła również uchwałę, której celem ma być doprowadzenie do powiązania kwoty z algorytmu z płacą minimalną. Zapis ten będzie wspierany przez Ministra Łukasza Krasonia.

Informacja na temat prac Zespołu doradczego ds. systemowych zmian w gospodarce odpadami.

Jak zauważył Sekretarz Marek Wójcik, Zespół funkcjonuje od trzech lat i efektów tej pracy nie widać. Aktualnie funkcjonujący system gospodarki odpadami jest nieefektywny i zbyt kosztowny dla lokalnych społeczności. Zauważalny jest też spór pomiędzy stroną rządową i samorządową o kształt systemu kaucyjnego, brakuje również jasnej perspektywy wprowadzenia Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.

W tej kwestii jako pierwsza głos zabrała Zastępca Dyrektora Departamentu Gospodarowania Odpadami w MKiŚ Joanna Darska. Przedstawicielka resortu poinformowała o realizacji 4 spotkań Zespołu oraz o najistotniejszych tematach, które zostały przedyskutowane. Temat związany z ROP pojawił się już w kwietniu i czerwcu br., gdzie starano się zapoznać z propozycjami różnych stron co do kształtu legislacyjnego i systemowego ROP. Na tej podstawie Ministerstwo prowadziło prace koncepcyjne co do rozwiązania legislacyjnego. Kształt ostateczny jest aktualnie wypracowywany i opiniowany przez różne strony. Działania prowadzone są w ramach Zespołu i jego efekty niebawem będą zaprezentowane już po wspólnym ustaleniu. Jak zauważyła pani Dyrektor, działanie to jest trudne i wymaga podejścia kompromisowego wielu stron.

Do tych stwierdzeń odniosła się Dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Gdańska Olga Goitowska. Jak zauważyła, strona samorządowa od wielu lat postuluje wprowadzenie ROP-u przed systemem kaucyjnym, co argumentowane jest już teraz podnoszonymi kosztami utrzymania systemu, czego można by uniknąć przyjmując zaproponowaną przez korporacje samorządowe kolejność. Jak podkreśliła Pani Olga Goitowska, zaproponowany przez stronę samorządową model systemu kaucyjnego nigdy nie został poważnie przeanalizowany przez MKiŚ, w przeciwieństwie do modelu lansowanego przez branżę odpadową.

Wypowiedź przedstawicielki Miasta Gdańska wsparł Prezydent Wodzisławia Śląskiego i reprezentant Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych Mieczysław Kieca. Zauważył on, że podczas ostatniego posiedzenia KWRiST ustalono, że po spotkaniu Zespołu zaplanowanego na 18 września, na którym szczegółowo miał być omówiony model systemu kaucyjnego zaproponowany przez stronę samorządową, efekty pracy będą przedstawione na dzisiejszym spotkaniu KWRiST, co jednak się nie stało. Prezydent wyraził zdziwienie, że strona rządowa nie chce korzystać z dotychczasowych doświadczeń JST, które od lat realizują system gospodarki odpadami i w dużej mierze wiedzą jakie występują problemy i co wpływa na koszty funkcjonowania. Prezydent Kieca wyraził nadzieję na prawdziwy dialog, ponieważ wyzwania związane z wprowadzeniem systemu są bardzo duże i nie warto w tym przypadku słuchać tylko jednej strony.

Zamykając dyskusję, Sekretarz Marek Wójcik zaproponował:

• zaprezentowanie sprawozdania z prac Zespołu doradczego podczas posiedzenia Zespołu ds. Klimatu KWRiST i po wysłuchaniu tego sprawozdania strona samorządowa podejmie decyzję o dalszym zaangażowaniu w pracę w ramach Zespołu.  
• Zaplanowanie i realizacja spotkania z Minister Pauliną Hennig – Kloską w ww. sprawie, co również będzie warunkiem dalszego zaangażowania strony samorządowej w prace Zespołu.

Po tych stwierdzeniach przedstawicieli strony samorządowej, Wiceminister Klimatu i Środowiska Miłosz Motyka osobiście zadeklarował ustalenie z Minister Klimatu i Środowiska spotkania ze stroną samorządową. 

Postulat dotyczący zmian przepisów w sprawie przywrócenia sejmikom wojewódzkim kompetencji
w zakresie Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Postulat z ostatniego posiedzenia KWRiST został powtórzony i podkreślony przez Marszałka Województwa Śląskiego Wojciecha Saługę. Strona samorządowa wciąż oczekiwać będzie realizacji postulatu, który będzie realnym potwierdzeniem woli realizacji ważnych procesów decentralizacyjnych.   

W dalszej części posiedzenia strona samorządowa odniosła się do następujących projektów: zaopiniowała pozytywnie następujące projekty:

1. Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Ministerstwo Zdrowia)
2. Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Zdrowia)
3. Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (UD 101) (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej)
4. Projekt rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego w sprawie wzorów ofert i ramowych wzorów umów dotyczących realizacji zadań publicznych oraz wzorów sprawozdań z wykonania tych zadań i Wniosek Ministra ds. Społeczeństwa Obywatelskiego o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej
5. Projekt rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego w sprawie uproszczonego wzoru oferty i uproszczonego wzoru sprawozdania z realizacji zadania publicznego
6. Wniosek Ministra ds. Społeczeństwa Obywatelskiego o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej
7. Projekt ustawy zmianie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Rozwoju i Technologii)
8. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie wykazu gmin, którym przysługuje część rekompensująca subwencji ogólnej za rok 2023
9. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach
10. Projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (UC59) (Ministerstwo Infrastruktury)
11. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów
12. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań
13. Projekt oceny funkcjonowania ustawy z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (OSR ex-post) (Ministerstwo Finansów)
14. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej
15. Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2025 (Ministerstwo Finansów)
16. Projekt uchwały Rady Ministrów uchylającej uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Budowa i utrzymanie Archiwów Państwowych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego” (ID 52) (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego)
17. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (ME 34)
18. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego

Kolejne posiedzenie Komisji zaplanowano na 23 października o godz. 10.00.