Wielkopolskich Samorządów

Notatka z posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z 15 marca 2022 roku
w sprawie realizacji niektórych zadań wynikających z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w
związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa

W spotkaniu stronę rządową reprezentowali przed wszystkim:
Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Maciej Wąsik
Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Szefernaker
Sekretarz stanu, pełnomocnik Rządu do Spraw Cyberbezpieczeństwa Janusz Cieszyński

1. Świadczenia pieniężne za zakwaterowanie i wyżywienie

Na początku spotkania Minister Maciej Wąsik poinformował, że Rozporządzenie Rady Ministrów w
sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia
zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia
i przedłużania jego wypłaty zostało podpisane przez Premiera i wejdzie w życie 16 marca. Na tej
podstawie określona została maksymalna wysokość świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu
zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy na poziomie 40 zł za dzień na przyjętą
osobę. Kwota dotyczy działań realizowanych przez osoby prywatne, na podstawie wniosku o
świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom.

Kwota ta może być większa, jeżeli dojdzie do świadczenia powyższych usług przez jednostki
organizacyjne, osoby prawne i przedsiębiorstwa. W tym przypadku wojewoda ustala stawkę na
poziomie 70 zł. W uzasadnionych przypadkach i raczej ze względu na wcześniejsze ustalenia, kwota ta
może wzrosnąć do 120 zł (za pobyt i wyżywienie osoby na dzień). Pobyt w ww. miejscach
uprawnionych do tego obywateli Ukrainy może w uzasadnionych przypadkach być dłuższy niż 60 dni.
Minister Maciej Wąsik stwierdził, że strona rządowa przeznaczyła środki na powyższe cele na poziomie
3,5 mld złotych. Jak zauważył przedstawiciel Rządu RP, w działaniach JST mogą pojawić się również
inne działania, mieszczące się w ramach zadań zleconych, które mogą zostać sfinansowane przez
administrację rządową, do których zaliczyć będzie można:

• Uzasadnione zakupy
• Logistykę
• Zatrudnienie na umowę zlecenie
• Nagrody za wykonaną pracę pracowników administracji samorządowej
• Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych itp.

2. Nadawanie numeru PESEL

Kwestię działań organizacyjnych w tym obszarze wyjaśnił Sekretarz stanu Janusz Cieszyński.
Poinformował, ze system informatyczny jest już gotowy do działania. Kluczową kwestią jest oczywiście
sprostanie liczbie zainteresowanych, którzy mogą się pojawić w punktach obsługi. Minister zaapelował,
aby w miarę możliwości, obsługę obywateli Ukrainy wynieść poza mury urzędu, korzystając m.in. z
urządzeń mobilnych. Strona rządowa jest gotowa do przekazania samorządom:

• 2500 przenośnych komputerów z modemami
• 4000 czytników linii papilarnych

Dostawy będą realizowane regularnie. Minister zachęcał stronę samorządową do kontaktu (z
Ministerstwem Cyfryzacji) w celu doprecyzowywania oczekiwań co do sprzętu. Minister dodał, że na
podstawie specjalnej umowy z Pocztą Polską, sprzęt będzie dostarczony nawet następnego dnia od
zawnioskowania.

Minister zwrócił się również z prośbą o uzupełnianie listy osób uprawnionych do dostępu do Systemu
Rejestru Państwowych (SRP), którzy zaangażowani w działania na rzecz ewidencji ludności, mogą być
zaangażowani do wydawania numerów PESEL.

Minister Cieszyński poinformował, że stronie rządowej zależy również na odpowiednim rozliczeniu i
wydawaniu środków przekazywanych na utrzymanie obywateli Ukrainy. Dlatego w przygotowaniu i
bliskiej realizacji jest specjalne rozwiązanie informatyczne, będące centralnym rejestrem osób, które z
wykorzystaniem numeru PESEL, będą odnotowywane jako beneficjenci pomocy (czyli zakwaterowani
u osób prywatnych lub innych), aby nie było ryzyka podwójnej wypłaty środków.

W dalszej części wypowiedzi minister Cieszyński dodał, że bardzo ważne jest pełne przejście procedury
nadawania numeru PESEL wraz z pobraniem odcisków palców i zrobieniem zdjęcia, co będzie
uprawniało obywateli Ukrainy do wszystkich przygotowanych dla nich świadczeń (taki PESEL będzie w
pełni aktywny w systemie).

Minister Cieszyński zaapelował również do zachęcania obywateli Ukrainy do zakładania profilu
zaufanego. Procedura z tym związana został maksymalnie uproszczona, wystarczy niej, po uzyskaniu
numeru PESEL, podanie aktywnego numeru telefonu komórkowego (z sieci polskiej lub ukraińskiej).
Uzyskanie dostępu do profilu zaufanego pozwoli na m.in. złożenie wniosku o świadczenie 500+ oraz
dostęp do innych usług, co pozwoli nie angażować administracji lokalnej w tych działaniach. Jak
pokazują analizy, wielu Ukraińców miało już w swoim kraju do czynienia z tego rodzaju usługami,
dlatego nie powinny być dla nich całkowicie obce.

W tym zagadnieniu obecny na spotkaniu minister Szefernaker podkreślił, że jako wsparcie dla działań
gmin w procesie nadawania numeru PESEL, do dyspozycji będą przedstawiciele administracji rządowej
(m.in. Krajowej Administracji Skarbowej). Jednocześnie przedstawiciele strony rządowej zwrócili się z
prośbą do JST, aby w miarę możliwości poprosili rezydujących w gminach obywateli Ukrainy do w miarę
nie masowego odwiedzania urzędów, aby ten napór w miarę możliwości rozładować. Rząd RP będzie
się starał również komunikować to własnymi kanałami (m.in. wysyłając sms-y na ukraińskie telefony
zalogowane w polskich sieciach komórkowych).

3. Sprawy różne, pytania szczegółowe

>> W dalszej części spotkania pojawiło się pytanie dotyczące obywateli Ukrainy, którzy również
ze względu na działania wojenne przekroczyli najpierw granicę np. słowacką, a potem dotarli
do Polski. Czy można nadać im numer PESEL i czy podlegają zapisom specustawy? Kwestię tę
wyjaśnił minister Wąsik, który stwierdził, że nabyć uprawnienia zgodnie ze specustawą można
jedynie przekraczając granicę ukraińsko – polską.

>> Doprecyzowano kwestię ryczałtu w kwocie 40 zł – kwota ta ma być stała i maksymalna (jeżeli
chodzi o zakwaterowanie w mieszkaniu prywatnym), nie może być mniejsza.

>> Pojawiły się wątpliwości dotyczące § 3 ust. 2 i 3, rozporządzenia w sprawie maksymalnej
wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i
wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i
przedłużania jego wypłaty, które dotyczyły miejsca złożenia wniosku i tego kto będzie
weryfikował miejsce zamieszkania. Zapis może sugerować realizację tego działania jedynie
przez pracowników gminy, a wiele JST chciałoby realizować ów działanie przez OPS-y i inne
jednostki zewnętrzne, których pracownicy nie są pracownikami UG. W toku dyskusji strona
rządowa wyjaśniła, że zapis ma charakter raczej techniczny i nie będzie przeszkód do
delegowania, czy zlecenia działania na podstawie np. upoważnienia przez organ wykonawczy.
Niemniej jednak minister Maciej Wąsik obiecał szybką zmianę tego zapisu rozporządzenia, aby
nie pozostawiać żadnych wątpliwości.

>> Strona samorządowa zasygnalizowała problem i obawy związane z adaptacją na rzecz
obywateli Ukrainy nieruchomości nieużytkowanych. Poluzowane i przyspieszone procedury
mogą powodować zagrożenie, a także mogą pojawić się problemy z ubezpieczeniem.

>> Pojawiły się również obawy o możliwość weryfikacji obiektów prywatnych na cele przyjęcia
obywateli Ukrainy przez JST – aktualnie trudno znaleźć efektywną podstawę prawną.

>> Pojawiło się pytanie dotyczące wyżywienia dzieci zakwaterowanych m.in. w lokalach
prywatnych, za które właściciel otrzymujący 40 zł jest zobowiązany do wyżywienia, w
stołówkach szkolnych, do których będą uczęszczać dzieci. JST chciałyby prowadzić takie
wyżywienie, jednak nie ma pewności czy w takim przypadku nie nastąpi podwójne
finansowanie, co jest niezgodne z przepisami.

>> Pojawiły się pytania i wątpliwości co do wydanych już numerów PESEL dla obywateli Ukrainy,
zanim pojawił się w systemie informatycznym status cudzoziemca UKR. Minister Cieszyński
stwierdzi, że w takim przypadku być może będzie potrzebna nowelizacja, jednak na podstawie
wydanego numeru PESEL można dodać odpowiednie komponenty RDO i RDB, zdjęcie i skan
linii papilarnych, aby uruchomić również profil zaufany.

Na tym spotkanie zakończono. Podczas dyskusji pojawiły się pytania, na które nie udzielono
wiążącej odpowiedzi, ponieważ wymaga ona głębszego zastanowienia i weryfikacji, co
nastąpi w najbliższej perspektywie. Kolejne spotkanie odbędzie się prawdopodobnie w
czwartek lub piątek, co pozwoli m.in. na pierwsze refleksje nad działaniem systemu PESEL.
Jak podkreśliła strona rządowa, zarówno specustawa jak i poszczególne rozporządzenia,
będą podlegały systematyczny nowelizacją w miarę potrzeby po konfrontacji z praktyką.

Foto: unsplash.com