Wielkopolskich Samorządów

Posiedzenie zrealizowane w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie. Ze względu na nieobecność wiceministra Pawła Szefernakera, spotkanie zostało poprowadzone przez Wiceministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Bartosza Grodeckiego. Po stronie samorządowej obecny był Współprzewodniczący Grzegorz Cichy z Unii Miasteczek Polskich oraz Sekretarz Marek Wójcik.

Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych reprezentowali Przewodniczący Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski Jacek Gursz, dyrektor biura SGiPW Tomasz Telesiński oraz dyrektor biura Śląskiego Związku Gmin i Powiatów Witold Magryś.

Najistotniejsze tematy spotkania

INFORMACJE MSWiA NA TEMAT PRZEKAZANIA DOTACJI NA FINANSOWANIE DOWOZU DO LOKALI WYBORCZYCH OSÓB UPRAWNIONYCH
Informacji udzielił Dyrektor Departamentu Administracji Publicznej Grzegorz Ziomek. Z aktualnych ustaleń wynika, że wojewodowie mogą występować już o środki na realizację tego zadania, które jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej. Z tym wiążą się określone zasady i reguły powszechnie znane i nie odbiegające od innych realizowanych dotąd przez samorząd lokalny. Dyrektor dodał również, że wojewodowie podczas realizacji cyklicznych wideokonferencji z MSWiA zostali zobowiązani do utrzymania bieżącego kontaktu z gminami, które będą zadanie realizować oraz udzielać im szczegółowych wyjaśnień. Do resortu napływają zapytania co do stawek za przewozy. Jednakże ministerstwo nie wydało zunifikowanych zaleceń i zależne one będą od specyfiki regionu. Jednocześnie gminy i wojewodowie mogą (jednak nie jest to obligatoryjne) zawierać porozumienia, które mogą definiować zakres i sposób finansowania. Dyrektor Ziomek, podobnie jak wiceminister Finansów Sebastian Skuza, potwierdzili, że na podstawie ubiegłotygodniowych decyzji zostały uruchomione środki na te dowozy, co pozwala wojewodom wnioskować o odpowiednie kwoty.

W dalszym toku dyskusji Sekretarz Marek Wójcik zaproponował organizację w trybie pilnym spotkania online pod egidą MSWiA z udziałem wojewodów i przedstawicieli strony samorządowej, w celu przekazania odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania.

INFORMACJA MINISTERSTWA ROZWOJU I TECHNOLOGII NA TEMAT ŹRÓDEŁ WSPARCIA SAMORZĄDÓW GMINNYCH W REALIZACJI ZADAŃ WYNIKAJACYCH Z PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 28 PAŹDZIERNIKA 2020 R. O ZMIANIE USTAWYO WSPIERANIU TERMOMODERNIZACJI I REMONTÓW I WYNIKAJĄCYCH Z TEGO KOSZTÓW DLA GMIN.
W tym temacie jako pierwszy głos zabrał Sekretarz Marek Wójcik, który zauważył, iż zagadnienie było poruszone podczas ostatniego spotkania KWRiST. Uczestnicy zostali poinformowani o konstruktywnym spotkaniu z przedstawicielami Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, choć nie na wszystkie pytania uzyskane zostały odpowiedzi. Ustawa ta nałożyła na gminy nowe obowiązki, które będą kosztowały bardzo dużo. Ponadto strona samorządowa ma poważne wątpliwości, czy rozwiązania legislacyjne ostatecznie uprawniają gminy do nakreślonych działań. Jak zauważył Sekretarz Wójcik, strona samorządowa chce podejść do zadania odpowiedzialnie, więc chciałaby mieć jasność co kwestii przepisów i finansowania. 26 września br. odbyło się drugie spotkanie z przedstawicielami GUNB, jednak strona samorządowa chciałaby rozmawiać z odpowiednimi resortami. Aktualnie wiele samorządów nie podejmie się nakreślonych zadań, ponieważ nie ma jednoznacznej podstawy prawnej. Marek Wójcik zwrócił się także do resortu Rozwoju i Technologii z pytaniem, czy przewidziane są środki na realizację tych zadań. W toku procedowania była mowa o zaangażowaniu Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska, jednakże decyzje nie zostały jak dotąd podjęte i nie uruchomiono kierunkowych środków. Wypowiedź strony samorządowej uzupełnił Dyrektor Biura Śląskiego Związku Gmin i Powiatów Witold Magryś, który na podstawie przygotowanej opinii prawnej stwierdził, że nie ma delegacji ustawowej do tego, aby samorządy mogły gromadzić tak obszerny zakres danych. Jedynie co aktualnie jest możliwe, to gromadzenie niepełnych lub ograniczonych danych w wypadku realizacji działań na mocy programów ochrony powietrza. Nie ma tym samym możliwości, aby stworzyć pełną, ogólnopolską bazę, gdy delegacja ustawowa sięga niewielkiego fragmentu budynków i posesji. Jednocześnie nie można aktem niższego rzędu – rozporządzeniem, rozszerzać delegację wynikającą z ustawy. Inny problem stanowią koszty – zgromadzenie danych jest możliwe, w wypadku zaangażowania sporej rzeszy fachowców i specjalistów, co będzie dużo kosztowało, w skali kraju być może nawet na poziomie 1 mld złotych.

Do poruszonej kwestii odniósł się Wiceminister Rozwoju i Technologii Piotr Uściński. Zauważył on, że rozwiązania prawne nie nakładają żadnych nowych obowiązków, wpisują się jedynie w działania systemowe już realizowane i mają je ułatwić.

Marek Wójcik stwierdził jednak, że oczekiwania wynikające z ustawy, generują nowe zadania, które będą wywoływać nowe koszty. Przede wszystkim potrzebne będą nowe kadry, w dużych miastach nawet kilkadziesiąt osób. W tej kwestii potrzebna jest konstruktywny dialog, do czego zobowiązały się obie strony.

INFORMACJA MINISTRA AKTYWÓW PAŃSTWOWYCH NA TEMAT AKTUALNEJ SYTUACJI DOTYCZĄCEJ WĘGLA ZAKUPIONEGO PRZEZ GMINY NA PODSTAWIE USTAWY Z 27 PAŹDZIERNIKA 2022 R. O ZAKUPIE PREFERENCYJNYM PALIWA STAŁEGO DLA GOSPODARSTW DOMOWYCH.
Informacji udzielił Dyrektor Departamentu Górnictwa Ministerstwa Aktywów Państwowych Paweł Kowalczyk. Przedstawiciel resoru poinformował, że w całym okresie obowiązywania ustawy, samorządy odebrały ponad 2 mln ton węgla. Jak wynika ze zgromadzonych danych, na dzień 31 sierpnia br. w gminach pozostawało jeszcze 59 tys. ton węgla, co stanowi niecałe 3% całego zasobu. MAP podjął działania, m.in. legislacyjne, aby rozdysponować surowiec wciąż jeszcze pozostający w dyspozycji gmin. Od maja do końca czerwca 2023 r. umożliwiono tzw. końcową sprzedaż węgla, co pozwoliło na rozdysponowanie ok. 40 tys ton. Po tym okresie ustalono kolejne rozwiązania, m.in. możliwość wykorzystania węgla na własne potrzeby, czy rozdysponowania w ramach pomocy społecznej. Przedstawiciel MAP stwierdził, że zasoby które jeszcze pozostały, stanowią tak niewielką w skali całego procesu sumę, że sytuację można określić jako opanowaną.

Przedstawiciele strony samorządowej domagają się jednak kolejnych i zdecydowanych działań, ponieważ aktualnie bardzo trudno jest sprzedać surowiec, nie narażając się na dyscyplinę finansów publicznych, ponieważ aktualnie rynek oferuje surowiec o niższej cenie. Przedstawiciel Unii Miasteczek Polskich Eugeniusz Gołębiewski zaproponował ustanowienie rekompensaty ze strony rządowej za sprzedaż surowca przez gminy po niższej, aktualnie rynkowej cenie, co pozwoliłoby uniknąć ewentualnych sankcji ze strony instytucji kontrolnych. W skali kraju rekompensaty mogłyby sięgnąć kilkudziesięciu milionów złotych, co pozwoliłoby gminom uporać się z problemem.

Dyrektor Paweł Kowalczyk zadeklarował, że wszystkie postulaty zostaną przekazane kierownictwu, jednak ich realizacja (np.. rekompensata finansowa) wymagać będzie zmian legislacyjnych w nowej kadencji parlamentarnej.

INFORMACJA BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO NA TEMAT REALIZACJI PROGRAMU „ROZŚWIETLAMY POLSKĘ”
W tym punkcie przedstawiciel Banku przedstawił garść informacji statystycznych związanych ze skalą zainteresowania programem. Jak się okazało do końca trwania naboru, wnioski złożyło 1639 gmin i związków JST, na kwotę 2,01 mld zł.
Następnie głos zabrał Sekretarz Marek Wójcik, który zauważył, że program został przyjęty z zadowoleniem. Niestety jak widać z przytoczonych danych, oczekiwania finansowe projektów wykraczają poza alokację, a także nie wszystkie JST z jakiegoś powodu złożyły wnioski o dofinansowanie. Co ciekawe, projekt dopuszcza realizację zadania na obiektach (lampach) nie stanowiących mienie komunalne.

W toku dyskusji strona samorządowa zaproponowała zwiększenie alokacji, tak aby wszyscy wnioskodawcy mogli uzyskać środki oraz wydłużenie terminu składania wniosków, co pozwoliłoby jeszcze niektórym jednostkom, które miały problem ze terminowym aplikowaniem o środki, uzyskać dodatkową szansę na zaangażowanie. Pojawiły się także pytania kiedy konkurs zostanie rozstrzygnięty, ponieważ JST są aktualnie na etapie konstruowania budżetów na 2024 rok. Przedstawiciel Banku Gospodarstwa Krajowego nie potrafił jednak odpowiedzieć na to pytanie.

INFORMACJA MINISTERSTWA SPRAWIEDLIWOŚCI NA TEMAT FUNKCJONOWANIA KOMISJI DO SPRAW KIEROWANIA NIELETNICH DO MŁODZIEŻOWEGO OŚRODKA WYCHOWAWCZEGO (MOW)
Problematykę naświetlił Wicedyrektor biura Związku Powiatów Polskich Grzegorz Kubalski. Poinformował on o nowelizacji ustawy o postępowaniu wobec nieletnich, która objęła centralizację kierowania wychowanków do MOW-ów. Aktualnie tym działaniem zajmuje się specjalna komisja przy Ministrze Sprawiedliwości. Komisja ma niestety pewne problemy w przetwarzaniu wniosków, co stanowi o tyle problem, że MOW-y są traktowane jako placówki systemu oświaty i część oświatowa subwencji ogólnej, która jest naliczana na nie i służy do ich utrzymania, jest naliczana na koniec września. Opóźnienie z którym mamy do czynienia, może utrudnić otrzymanie przez powiaty subwencji. Co więcej w przypadku ośrodków niepublicznych, jeżeli powiaty nie otrzymają kwot odpowiadających utrzymaniu placówki, wraz z kierowaniem do niech nieletnich, będą musiały pokryć koszty ze środków własnych. W przyszłym miesiącu należy się spodziewać ustalania kryteriów podziału części oświatowej subwencji ogólnej, dlatego należy zorientować się jak wygląda ta sytuacja, aby finansowanie tych placówek nie było zagrożone.

Niestety okazało się, że na posiedzenie KWRiST nie przybył nikt z Ministerstwa Sprawiedliwości, co wywołało duże niezadowolenie strony samorządowej. Sprawa jest pilna, ponieważ na kolejnym posiedzeniu opiniowany będzie algorytm podziału części oświatowej subwencji ogólnej i odkładanie uzyskania rzetelnej informacji może spowodować duże problemy.

W tym kontekście głos zabrał Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym Ministerstwa Edukacji i Nauki Jerzy Jakubczuk. Wyjaśnił on, że do konstruowania subwencji wstępnej na rok 2024, pod uwagę będą brane dane z roku poprzedniego, natomiast jeśli chodzi o subwencję ostateczną, podstawą będą dane z SIO na dzień 15 listopada. Dyrektor jednocześnie wyraził nadzieję, że do tego czasu kwestia zostanie uporządkowana i dane będą odpowiadały stanowi faktycznemu.

W dalszej części dyskusji Sekretarz Marek Wójcik zaproponował, aby temat został poruszony na posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu, mając nadzieję, że na tym spotkaniu przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości nie zabraknie.

Podczas posiedzenia Komisji, strona samorządowa podjęła dodatkowo decyzje na temat poszczególnych zaproponowanych wniosków i projektów:

1. Wniosek Ministra Zdrowia z prośbą o procedowanie w trybie pilnym i wydanie opinii KWRIST do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1599) – zaopiniowano pozytywnie
2. Wniosek Ministra Finansów o zastosowanie trybu obiegowego KWRiST lub wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomoc na infrastrukturę lokalną, pomoc na rzecz regionalnych portów lotniczych oraz pomoc na rzecz portów – upoważniono Zespół do podjęcia decyzji, jeżeli opinia będzie pozytywna
3. Wniosek Ministra Cyfryzacji o zastosowanie trybu obiegowego KWRiST do projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania wsparcia ze środków Funduszu Szerokopasmowego – upoważniono Zespół do podjęcia decyzji, jeżeli opinia będzie pozytywna
4. Wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa do wydania opinii wiążącej do projektu Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030 – rozpatrzono pozytywnie
5. Wniosek Ministerstwa Rozwoju i Technologii o upoważnienie Zespołu do spraw Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu do do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie sposobu przygotowania projektu planu ogólnego gminy – upoważniono Zespół do podjęcia decyzji, jeżeli opinia będzie pozytywna
6. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań zdrowotnych dla kandydata na dawcę komórek rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego i dawstwa innego niż partnerskie oraz dla biorczyni komórek rozrodczych i zarodków oraz szczegółowych warunków pobierania komórek rozrodczych w celu zastosowania w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji (MZ 1467) – opinia pozytywna
7. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nadania statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej sołectwom: Czarna, Czarniecka Góra, Błotnica i Janów, położonym na obszarze gminy Stąporków (Ministerstwo Zdrowia) – opinia pozytywna
8. Projekt Sprawozdania z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2022 za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r., (Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej) – opinia pozytywna
9. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakładów aktywności zawodowej – wysłano dn.12.09.23 r. Wniosek MRiPS o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej – opinia pozytywna
10. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie domów pomocy społecznej – wysłano dn. 14.09.23 r. Wniosek MRiPS o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej – opinia pozytywna
11. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie mieszkań treningowych i wspomaganych – wysłano dn. 15.09.23 r. Wniosek MRiPS o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej – opinia pozytywna
12. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 22 sierpnia 2019 r. w sprawie warunków wynagradzania egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu egzaminów oraz nauczycieli akademickich za udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego – opinia pozytywna
13. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego – opinia pozytywna
14. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej – opinia pozytywna
15. Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (Ministerstwo Finansów) – opinia negatywna
16. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przypadków odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych – opinia pozytywna
17. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku dotyczącego aktu planowania przestrzennego – opinia negatywna
18. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego – opinia negatywna
19. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Programu ochrony wód morskich (Ministerstwo Infrastruktury) – opinia pozytywna
20. Propozycje zasad i kryteriów podziału środków rezerwy subwencji ogólnej w roku 2024 (Ministerstwo Infrastruktury) – opinia pozytywna
21. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz dokumentów stosowanych w tych sprawach (nr 308) – opinia pozytywna
22. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminu przed komisją weryfikacyjną oraz stawek wynagrodzenia związanych z uzyskiwaniem uprawnień przez egzaminatorów – opinia pozytywna

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, przewidziano na 25 października 2023 roku.

Analiza prawna przepisów projektu rozporządzenia MRiT w sprawie szczegółowych danych i informacji gromadzonych w centralnej ewidencji emisyjności budynków